Diweddariad TGAU gwyddoniaeth

Yn dilyn ymgysylltiad CBAC â rhanddeiliaid, mae diweddariad ar gael sy'n ymwneud â'r cymwysterau TGAU gwyddoniaeth ar wahân cyfredol.

Ym mis Medi 2025, fe gyhoeddom ein penderfyniad i gynnal ymgynghoriad pellach yn hydref 2028 ar yr ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth a fydd ar gael yn y dyfodol. Roedd hyn mewn ymateb i anghytuno parhaus gan randdeiliaid.

Fe wnaethom hefyd gadarnhau y byddai'r TGAU presennol mewn bioleg, cemeg a ffiseg yn parhau i fod ar gael fel pynciau ar wahân tan o leiaf haf 2031.

Yn dilyn y cyhoeddiad hwn, mae CBAC wedi ymgysylltu â rhanddeiliaid i gasglu eu hadborth ac i weld pa mor gefnogol fyddan nhw o ddiwygiadau posibl i fanylebau’r cymwysterau gwyddoniaeth ar wahân presennol mewn bioleg, cemeg a ffiseg.

Yn ddiweddar, cadarnhaodd CBAC ei benderfyniad i ddiwygio'r asesiad ymarferol yn y manylebau bioleg, cemeg a ffiseg presennol. Diben hyn yw unioni’r asesiad â’r dull ymholiad gwyddonol sydd i’w gael yn y cymwysterau TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) a TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) newydd.

Bydd y diwygiadau hyn yn helpu i gefnogi addysgu a dysgu yn unol â Fframwaith Cenedlaethol y Cwricwlwm i Gymru . Byddany diwygiadau hefyd yn cefnogi hydrinedd i ganolfannau gan y bydd pob dysgwr sy'n astudio TGAU gwyddoniaeth yn sefyll asesiad o ymholiad gwyddonol sy'n gyson o ran dull.

Bydd y newidiadau hyn yn dod i rym ar gyfer dysgwyr sy'n dechrau Blwyddyn 10 ym mis Medi 2026. Dyma pryd fydd y cymwysterau TGAU Y Gwyddorau a TGAU Gwyddoniaeth Integredig newydd ar gael ar gyfer eu haddysgu am y tro cyntaf hefyd. Byddwn yn gweithio'n agos gyda CBAC i gymeradwyo'r newidiadau hyn i'r cymwysterau er mwyn i’r manylebau diwygiedig fod ar gael cyn gynted ag sy’n bosibl. Bydd y cymwysterau diwygiedig hyn yn parhau i fod ar gael tan o leiaf haf 2031.

Mae CBAC wedi amlinellu pecyn cymorth cynhwysfawr i ganolfannau dros y misoedd nesaf i helpu athrawon i baratoi ar gyfer cyflwyno'r TGAU gwyddoniaeth newydd a diwygiedig.

Hoffem fanteisio ar y cyfle hwn i gadarnhau'r amserlen ar gyfer gweithredu TGAU gwyddoniaeth a'r ymgynghoriad yn y dyfodol. Mae amlinelliad ohono i’w weld yn y diagram isod.

Cwestiynau cyffredin

1. Pa gymwysterau TGAU gwyddoniaeth y bydd canolfannau yn gallu eu cynnig o fis Medi 2026 ymlaen?
O fis Medi 2026 ymlaen, bydd canolfannau’n gallu dewis o blith y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth cymeradwy canlynol: TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) TGAU Bioleg TGAU Cemeg TGAU Ffiseg Byddwn yn ymgynghori eto ar yr ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth ar gyfer y dyfodol yn hydref 2028. Byddwn yn cadarnhau'r ystod o TGAU gwyddoniaeth ar gyfer y dyfodol yng ngwanwyn 2029. Bydd unrhyw newidiadau i'r ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth o ganlyniad i'r ymgynghoriad hwn yn dod i rym i’w haddysgu am y tro cyntaf o fis Medi 2031.

1. Pa gymwysterau TGAU gwyddoniaeth y bydd canolfannau yn gallu eu cynnig o fis Medi 2026 ymlaen?

O fis Medi 2026 ymlaen, bydd canolfannau’n gallu dewis o blith y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth cymeradwy canlynol:

Byddwn yn ymgynghori eto ar yr ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth ar gyfer y dyfodol yn hydref 2028. Byddwn yn cadarnhau'r ystod o TGAU gwyddoniaeth ar gyfer y dyfodol yng ngwanwyn 2029. Bydd unrhyw newidiadau i'r ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth o ganlyniad i'r ymgynghoriad hwn yn dod i rym i’w haddysgu am y tro cyntaf o fis Medi 2031.

2. A fydd unrhyw ddiwygiadau i TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) a TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) yn awr y bydd y TGAU gwyddoniaeth ar wahân yn parhau i fod ar gael fel mesur dros dro?
Na, mae TGAU Gwyddorau (Dwyradd) a TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) wedi'u cymeradwyo. Bydd CBAC yn cyhoeddi manylebau terfynol ar gyfer y cymwysterau hyn ddiwedd mis Medi 2025. Nid yw argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân, fel mesur dros dro, yn golygu bod angen unrhyw newidiadau i'r cymwysterau hyn. Byddant yn parhau i fod ar gael ar gyfer addysgu cyntaf o fis Medi 2026.

3. Pam mae'r penderfyniad hwn i ymgynghori eto ar yr ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth, ac ymestyn argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân fel mesur interim, wedi'i wneud nawr?
Rydyn ni’n gwybod bod barn wahanol ymhlith rhanddeiliaid ar argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân mewn bioleg, cemeg a ffiseg. Ar ôl ystyried yn ofalus, rydyn ni wedi penderfynu mai'r ffordd orau o weithredu ar hyn o bryd yw cynnal ymgynghoriad ychwanegol ar yr ystod o TGAU gwyddoniaeth ddylai fod ar gael yng Nghymru yn y dyfodol. Bydd yr ymgynghoriad hwn yn cael ei gynnal yn hydref 2028 unwaith y bydd y cymhwyster TGAU gwyddoniaeth newydd wedi cael cyfle i ennill ei blwyf. Bydd unrhyw newidiadau i'r ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth o ganlyniad i'r ymgynghoriad hwn yn dod i rym i’w haddysgu am y tro cyntaf o fis Medi 2031. Rydyn ni’n cyhoeddi'r penderfyniad hwn nawr gan y bydd y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth newydd yn cael eu haddysgu gyntaf ym mis Medi 2026 ac mae hyn yn rhoi blwyddyn lawn i ganolfannau baratoi eu cynnig gwyddoniaeth newydd i'w dysgwyr.

3. Pam mae'r penderfyniad hwn i ymgynghori eto ar yr ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth, ac ymestyn argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân fel mesur interim, wedi'i wneud nawr?

Rydyn ni’n gwybod bod barn wahanol ymhlith rhanddeiliaid ar argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân mewn bioleg, cemeg a ffiseg.

Ar ôl ystyried yn ofalus, rydyn ni wedi penderfynu mai'r ffordd orau o weithredu ar hyn o bryd yw cynnal ymgynghoriad ychwanegol ar yr ystod o TGAU gwyddoniaeth ddylai fod ar gael yng Nghymru yn y dyfodol. Bydd yr ymgynghoriad hwn yn cael ei gynnal yn hydref 2028 unwaith y bydd y cymhwyster TGAU gwyddoniaeth newydd wedi cael cyfle i ennill ei blwyf. Bydd unrhyw newidiadau i'r ystod o gymwysterau TGAU gwyddoniaeth o ganlyniad i'r ymgynghoriad hwn yn dod i rym i’w haddysgu am y tro cyntaf o fis Medi 2031.

Rydyn ni’n cyhoeddi'r penderfyniad hwn nawr gan y bydd y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth newydd yn cael eu haddysgu gyntaf ym mis Medi 2026 ac mae hyn yn rhoi blwyddyn lawn i ganolfannau baratoi eu cynnig gwyddoniaeth newydd i'w dysgwyr.

4. Beth fydd effaith y penderfyniad hwn ar ysgolion?
Yr ysgolion fydd yn penderfynu pa lwybr yw’r un gorau i'w dysgwyr. Yn hynny o beth, gall ysgolion barhau i ddewis pa gymwysterau TGAU gwyddoniaeth yr hoffen nhw eu cynnig i'w dysgwyr. Maen nhw wedi arfer gwneud penderfyniadau o'r fath i ddiwallu anghenion eu dysgwyr, eu cyd-destun lleol a'u cynlluniau cwricwlwm eu hunain. Rydyn ni’n gwybod y gallai rhai ysgolion fod wedi dechrau cynllunio eu cynnig gwyddoniaeth ar gyfer mis Medi 2026 ymlaen yn barod. Rydyn ni’n cyhoeddi'r penderfyniad hwn nawr gan y bydd y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth newydd yn cael eu haddysgu gyntaf ym mis Medi 2026 ac mae hyn yn rhoi blwyddyn lawn i ganolfannau baratoi eu cynnig gwyddoniaeth newydd i'w dysgwyr.

4. Beth fydd effaith y penderfyniad hwn ar ysgolion?

Yr ysgolion fydd yn penderfynu pa lwybr yw’r un gorau i'w dysgwyr. Yn hynny o beth, gall ysgolion barhau i ddewis pa gymwysterau TGAU gwyddoniaeth yr hoffen nhw eu cynnig i'w dysgwyr. Maen nhw wedi arfer gwneud penderfyniadau o'r fath i ddiwallu anghenion eu dysgwyr, eu cyd-destun lleol a'u cynlluniau cwricwlwm eu hunain.

Rydyn ni’n gwybod y gallai rhai ysgolion fod wedi dechrau cynllunio eu cynnig gwyddoniaeth ar gyfer mis Medi 2026 ymlaen yn barod. Rydyn ni’n cyhoeddi'r penderfyniad hwn nawr gan y bydd y cymwysterau TGAU gwyddoniaeth newydd yn cael eu haddysgu gyntaf ym mis Medi 2026 ac mae hyn yn rhoi blwyddyn lawn i ganolfannau baratoi eu cynnig gwyddoniaeth newydd i'w dysgwyr.

5. Pa gymwysterau TGAU gwyddoniaeth fydd yn darparu'r dilyniant gorau i UG a Safon Uwch mewn bioleg, cemeg a ffiseg?
Mae'r TGAU newydd yn Y Gwyddorau (Dwyradd) a'r cymwysterau TGAU gwyddoniaeth ar wahân presennol mewn bioleg, cemeg a ffiseg wedi'u dylunio i gefnogi dilyniant i UG a Safon Uwch mewn bioleg, cemeg a ffiseg. Bydd dysgwyr yn gallu symud ymlaen i gymwysterau gwyddoniaeth UG a Safon Uwch ar ôl dilyn y naill neu'r llall o'r llwybrau gwyddoniaeth hyn ar gyfer TGAU.

6. A fydd CBAC yn diweddaru'r TGAU gwyddoniaeth ar wahân presennol i gyd-fynd â'r cwricwlwm?
Yn dilyn gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid, cyhoeddodd CBAC ei benderfyniad i ddiwygio'r asesiad ymarferol yn y manylebau bioleg, cemeg a ffiseg presennol. Maen nhw’n gwneud hyn fod er mwyn ei unioni â’r dull ymholiad gwyddonol sydd i’w gael yn y cymwysterau TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) a TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) newydd. Bydd y newidiadau hyn yn dod i rym ar gyfer dysgwyr sy'n dechrau Blwyddyn 10 ym mis Medi 2026. Dyma pryd fydd y cymwysterau TGAU Y Gwyddorau a TGAU Gwyddoniaeth Integredig newydd ar gael ar gyfer eu haddysgu am y tro cyntaf hefyd. Byddwn yn gweithio'n agos gyda CBAC i gymeradwyo'r newidiadau hyn i'r cymwysterau er mwyn i’r manylebau diwygiedig fod ar gael i ganolfannau mewn da bryd. Bydd y cymwysterau diwygiedig hyn yn parhau i fod ar gael tan o leiaf haf 2031.

6. A fydd CBAC yn diweddaru'r TGAU gwyddoniaeth ar wahân presennol i gyd-fynd â'r cwricwlwm?

Yn dilyn gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid, cyhoeddodd CBAC ei benderfyniad i ddiwygio'r asesiad ymarferol yn y manylebau bioleg, cemeg a ffiseg presennol. Maen nhw’n gwneud hyn fod er mwyn ei unioni â’r dull ymholiad gwyddonol sydd i’w gael yn y cymwysterau TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) a TGAU Gwyddoniaeth Integredig (Gradd Unigol) newydd.

Byddwn yn gweithio'n agos gyda CBAC i gymeradwyo'r newidiadau hyn i'r cymwysterau er mwyn i’r manylebau diwygiedig fod ar gael i ganolfannau mewn da bryd. Bydd y cymwysterau diwygiedig hyn yn parhau i fod ar gael tan o leiaf haf 2031.

7. Beth yw disgwyliadau Llywodraeth Cymru ynglŷn â pha gymwysterau TGAU gwyddoniaeth ddylai ysgol eu cynnig?
Yn dilyn y cyhoeddiad heddiw, bydd Llywodraeth Cymru yn diweddaru ei chanllawiau statudol ar ddysgu 14 i 16 oed. Fel y dywed y canllawiau ar hyn o bryd, o dan y Cwricwlwm i Gymru ym Mlynyddoedd 10 ac 11, dylai ysgolion sicrhau bod pob dysgwr yn dilyn cwrs heriol, ymestynnol ac uchelgeisiol sy'n arwain at gymhwyster yn y gwyddorau. Yn unol â'r arfer presennol mewn ysgolion, i'r rhan fwyaf o ddysgwyr bydd hyn yn golygu naill ai TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) neu TGAU gwyddoniaeth ar wahân mewn bioleg, cemeg a ffiseg.

7. Beth yw disgwyliadau Llywodraeth Cymru ynglŷn â pha gymwysterau TGAU gwyddoniaeth ddylai ysgol eu cynnig?

Yn dilyn y cyhoeddiad heddiw, bydd Llywodraeth Cymru yn diweddaru ei chanllawiau statudol ar ddysgu 14 i 16 oed. Fel y dywed y canllawiau ar hyn o bryd, o dan y Cwricwlwm i Gymru ym Mlynyddoedd 10 ac 11, dylai ysgolion sicrhau bod pob dysgwr yn dilyn cwrs heriol, ymestynnol ac uchelgeisiol sy'n arwain at gymhwyster yn y gwyddorau. Yn unol â'r arfer presennol mewn ysgolion, i'r rhan fwyaf o ddysgwyr bydd hyn yn golygu naill ai TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) neu TGAU gwyddoniaeth ar wahân mewn bioleg, cemeg a ffiseg.

8. Beth yw barn darparwyr addysg uwch ar argaeledd TGAU gwyddoniaeth ar wahân?
Mae darparwyr addysg uwch, gan gynnwys prifysgolion gorau'r DU fel y rhai yng Ngrŵp Russell, wedi dweud wrthym yn gyson eu bod yn derbyn dysgwyr gydag ystod o wahanol gymwysterau TGAU gwyddoniaeth. Maen nhw wedi parhau i'n sicrhau y byddai dysgwyr sydd â TGAU Y Gwyddorau (Dwyradd) yn cael eu derbyn ar gyrsiau sydd yn gofyn am TGAU gwyddoniaeth.