Cefnogi Mynediad Teg: canfyddiadau'r ymchwil ddiweddaraf yng Nghymru

Cefndir 

Er mwyn deall trefniadau mynediad yn y system gymwysterau, mae'n ddefnyddiol gwybod rhywbeth am rolau'r gwahanol sefydliadau dan sylw.  

Mae gan y CGC reolau penodol ar gyfer ei aelodau ar gyfer gweinyddu trefniadau mynediad. Mae trefniadau mynediad - sy’n cael eu diffinio gan CGC fel addasiadau a wneir ar gyfer ymgeiswyr cyn arholiadau yn seiliedig ar dystiolaeth o angen a ffordd arferol o weithio - yn bwysig ar gyfer sicrhau system gymwysterau deg a chynhwysol.  

Er bod Cymwysterau Cymru’n ei gwneud yn ofynnol i bob corff dyfarnu gydymffurfio â Deddf Cydraddoldeb (2010) drwy sicrhau bod addasiadau rhesymol ar gael i ddysgwyr ag anabledd, nid yw Cymwysterau Cymru’n rhagnodi sut y dylai cyrff dyfarnu ymdrin â hyn.    

Yr ymchwil 

Nod cam cyntaf y gwaith oedd datblygu ein dealltwriaeth o sut mae'r system trefniadau mynediad wedi'i chynllunio ar draws sawl corff dyfarnu (gan gynnwys y rhai nad ydynt yn rhan o’r CGC) a sut mae'n gweithredu’n ymarferol ar draws gwahanol fathau o ganolfannau. Mae’n werth nodi y gwnaethom ymgysylltu â nifer fach o randdeiliaid ac ni ellir cyffredinoli'r canfyddiadau ledled Cymru.   

Mae'r canfyddiadau'n awgrymu bod dyluniad system trefniadau mynediad cyrff dyfarnu’n ddigon tebyg i’w gilydd; tynnodd cyrff dyfarnu’r CGC a chyrff dyfarnu nad ydynt yn aelodau o’r CGC sylw at bwrpas ac egwyddorion tebyg sy'n sail i'r system. Er bod cyrff dyfarnu wedi ymrwymo i fodloni gofynion Deddf Cydraddoldeb 2010, mae'r systemau a ddefnyddir i gymeradwyo a gweithredu trefniadau mynediad yn amrywio. Adroddir bod y gwahaniaethau hyn yn gwneud gwahaniaeth i ganolfannau, yn enwedig y rhai sy'n defnyddio sawl corff dyfarnu. Mae ysgolion a cholegau’n wynebu heriau gwirioneddol, megis adnoddau cyfyngedig a phwysau staffio. Mae heriau hefyd yn deillio o bwysau allanol, gan gynnwys disgwyliadau rhieni, asesiadau preifat a rhestrau aros am ddiagnosis.   

Er gwaethaf y pwysau hyn, nododd canolfannau hefyd sawl cryfder yn y system. Roedd y cyfranogwyr yn teimlo'n gyffredinol fod system Trefniadau Mynediad Ar-lein y CGC ar y cyfan yn syml ac yn gyflym. Dywedodd eraill fod y gefnogaeth gan rai cyrff dyfarnu hefyd wedi cael croeso da. Yn bwysig, dywedodd y rhan fwyaf o gyfranogwyr fod trefniadau mynediad yn cael eu hystyried yn ddefnyddiol wrth gefnogi dysgwyr yn eu hasesiadau. 

Amlygwyd hefyd y gallai dysgwyr ag anghenion dysgu ychwanegol elwa o wahanol fathau neu lefelau o gymwysterau, neu gymwysterau gyda mwy o asesiadau di-arholiad, gan gefnogi'r Cymwysterau Cenedlaethol newydd a'r dull mwy cytbwys o asesu ar gyfer rhai cymwysterau.    Felly, mae trefniadau mynediad yn un ffordd y mae'r system wedi'i chynllunio'n gynhwysol. Er hynny, mae rôl y system trefniadau mynediad yn parhau i fod yn hanfodol wrth hwyluso 'cyfle cyfartal' lle gall llawer o ddysgwyr ddilyn yr un cymwysterau â'u cyfoedion.  

Casgliad